Określanie płci martwego dziecka tylko na żądanie rodzica, sprzeczne z ustawą

Adobe Stock

· W aktualnym stanie prawnym rodzice dzieci zmarłych na wczesnym etapie ciąży, których płeć nie mogła została stwierdzona przez lekarza, muszą na własny koszt wykonać badania genetyczne, aby skorzystać z przysługujących im świadczeń pomocowych.

·  Określenie płci jest warunkiem uzyskania przez rodziców świadczeń takich jak zasiłek pogrzebowy i urlop macierzyński.

·  Poselski projekt nowelizacji ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje, że w akcie urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu płeć dziecka będzie wpisywana tylko na wyraźne żądanie rodzica zgłoszone na etapie sporządzania karty martwego urodzenia.

·  Prowadziłoby to do sytuacji, w której w akcie urodzenia z adnotacją o martwym urodzeniu nie będzie wpisywana płeć dziecka, nawet jeśli została ona w pełni wykształcona, ale rodzic nie podjął w tym zakresie działań wymaganych w projekcie.

·  Rozwiązania przewidziane w nowelizacji mogą skutkować wpisywaniem w akcie martwego urodzenia płci nieodpowiadającej faktycznej płci biologicznej martwego dziecka. Nie uwzględniają także nakładanego przez ustawę obowiązku nadawania dzieciom imion odpowiadających ich płci.

·  Instytut Ordo Iuris postuluje wprowadzenie do standardów opieki okołoporodowej badań genetycznych w celu ustalenia płci dzieci martwo urodzonych na wczesnym etapie ciąży oraz odpowiednią nowelizację ustawy lub przepisów wykonawczych związanych z uzyskiwaniem świadczeń socjalnych.

PRZECZYTAJ OPINIĘ - LINK

„W aktualnym stanie prawnym rodzice dzieci martwo urodzonych na wczesnym etapie ciąży, których płeć nie zdążyła się wykształcić, są niezasadnie ograniczeni w możliwości skorzystania z przysługujących im świadczeń socjalnych. Niewątpliwie ustawodawca powinien dokonać zmian w obowiązujących przepisach, które poprawiłyby ich sytuację, jednak rozwiązania w tym zakresie powinny być poprzedzone głębokim namysłem i oceną ich skutków. Komentowany projekt zdaje się być pozbawiony tych walorów, a zawarte w nim rozwiązania należy uznać za zbyt daleko idące” – podkreśla apl. rad. Anna Wawrzyniak z Centrum Analiz Legislacyjnych Ordo Iuris.

Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego (druk nr 1610) ma zmierzać do ułatwienia uzyskania zasiłku pogrzebowego oraz urlopu macierzyńskiego dla kobiet po poronieniu i związanego z nim zasiłku macierzyńskiego. Tymczasem przewiduje on, że w akcie urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, płeć dziecka będzie wpisywana tylko na wyraźne żądanie rodzica. W efekcie, nawet w sytuacji, gdy płeć dziecka martwo urodzonego została w pełni wykształcona i jej określenie nie jest połączone z żadnymi trudnościami, nie będzie ona ujawniana w akcie urodzenia, jeżeli rodzic nie podjął w tym celu koniecznych działań podczas sporządzania przez podmiot leczniczy karty martwego urodzenia.

Przewidziana w projekcie redakcja norm ustawowych doprowadza do nieuzasadnionego zrównania sytuacji dzieci martwo urodzonych, których płeć zdążyła się w pełni wykształcić, jak i tych, u których określić ją można dopiero po przeprowadzeniu badań genetycznych, które nie są refundowane. Z koniecznością przeprowadzenia badań genetycznych dzieci martwo urodzonych w celu ustalenia płci mierzą się rodzice dzieci utraconych najczęściej przed 16. tygodniem ciąży, kiedy jej określenie nie było możliwe w drodze badania lekarskiego. Ustalenie płci jest bowiem niezbędne do wydania karty martwego urodzenia, która jest podstawą do sporządzenia aktu urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe.  Na podstawie tego dokumentu rodzice dzieci martwo urodzonych mogą uzyskać wymienione wyżej świadczenia pomocowe.

W zamierzeniu projektodawców, w przypadku sporządzenia aktu urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe, w którym nie wskazano jego płci, obligatoryjnie zamieszczane będą nazwisko i imię bądź imiona dziecka. Taki stan prawny jest niezgodny z przepisami ustawy, które wymagają, aby imię dziecka odpowiadało jego płci, przyznając przy tym kierownikowi urzędu stanu cywilnego prawo do odmowy przyjęcia oświadczenia o wyborze imienia lub imion, jeżeli nie wskazują one na płeć dziecka. Ponadto w sytuacji, gdy płeć zmarłego dziecka wykształciła się, ale nie ujawniono jej w karcie martwego urodzenia z uwagi na brak działań rodzica przewidzianych projektem w tym zakresie, zgłaszający urodzenie mógłby dokonać wyboru imienia niezgodnego z płcią biologiczną. Taki stan prawny powodowałby niezgodność aktu stanu cywilnego ze stanem faktycznym, a przyjęcie projektu w proponowanym kształcie wiązałoby się z systemową dekompozycją prawa o aktach stanu cywilnego.

„Przewidziany w projekcie wymóg zgłoszenia żądania odnotowania w karcie martwego urodzenia informacji o płci dziecka, należy uznać za obarczenie pogrążonych w żałobie rodziców koniecznością podjęcia dodatkowych działań natury formalnej, w celu osiągnięcia skutku o charakterze naturalnym, jakim jest określenie płci dziecka w akcie urodzenia z adnotacją, że dziecko urodziło się martwe” – dodaje mec. Anna Wawrzyniak.